EYLULEKIM2025
Zekeriya Şimşek
Urla’da “Viski Müzesi”
Urla’da Bir “Viski Müzesi”
Viski Müzesi! Hem de Türkiye’de ilk ve tek.
Müzeler ne işe yarar? Müze sözcüğüne gıcığımdır, soğuk ortamlardır. Nedir müze? TDK Türkçe Sözcük; “Sanat ve bilim eserlerinin veya sanat ve bilime yarayan nesnelerin saklandığı, halka gösterilmek için sergilendiği yer,” diyor. Viski Müzesi, bir müzeden fazlası…
Viski ve felsefe. Kırılgan ikili; viski içmeyi bilmezseniz meşrubata, felsefe yapmayı bilmezseniz laf salatasına fit olmuşsunuz demektir.
Önce viski hakkında kısacık bir ansiklopedik bilgi; bardağıyla, eşlikçileriyle, tarihî seyriyle başlı başına bir ritüel, bir ekonomidir viski. Arpa, karabuğday, çavdar veya mısırdan damıtılarak yapılan, meşe fıçılarda dinlendirilerek olgunlaştırılan damıtılmış alkollü içecek. Alkol oranı %40-68 aralığındadır. Adı, İrlanda ve İskoçya lehçelerinde “uisge beatha/yaşam suyu”.
Viskinin doğduğu topraklar, 12. yüzyıl İrlanda’sı olmakla birlikte İskoçya viski sektörü sofistike ve nitelikli derinliğiyle öne çıkmıştır. İrlanda ve İskoçya, Birleşik Krallık’ın birer parçası ve ortak ataları Keltler. Fakat “whiskey” mi “whisky” mi farkı büyük ve hassas mesele: Birincisi İrlanda’da damıtılan tahılları ifade ederken, ikincisi İskoç tahıl içkilerini ifade etmek için kullanılıyor. Üretim (hammadde, menşe, damıtım, harmanlama, dinlendirme, fıçılama vb.) tekniğine göre viski büyük bir çeşitlilik gösterir: Single malt (tek damıtım, arpa maltı), single grain (Arpa dışı diğer tahılların da kullanıldığı, tek damıtım), blended (farklı damıtımevlerinden gelen arpa maltı ve tahıl viskilerin karışımından), blended malt (farklı damıtımevinden gelen single malt viskilerin harmanlanması), single malt blended (Amerikan tarzı), bourbon (en az %51 mısırdan, tatlı ve vanilya aromalı, tek kullanımlık fıçı), Tennessee (tat profilini etkileyen Lincoln County süreci), Rye (en az %51 çavdardan, baharatlı ve keskin tat), Corn (en az %80 mısırdan)...
Viski deyince akla gelen ilk beş ülke; İrlanda/Irish Whiskey (arpa maltı, üç damıtım), İskoçya/Scotch Whisky (arpa maltı, çift damıtım, is kokulu) Amerika, Japonya ve Kanada. Dünya şarapçılığında ilk yedide yer alan Güney Afrika Cumhuriyeti; Bains, Three Ships, Boplass markalarıyla sessizce atakta. Ülkemizde viski üretimi yok! 1963’de TEKEL Ankara bira fabrikasına viski üretim birimi eklenmiş, 1964’te Prof. Dr. Turgut Yazıcıoğlu’nun öncülüğünde “Ankara Viskisi” üretilmiş, kötü yönetim sonucu 2004’te peşkeş fiyata satılmıştır. Viski rengini, fıçıların karakteristik özelliklerinden ve fıçılarda bekleme süresinden alabileceği gibi, bazı üreticiler viskiye karamel gibi renklendiriciler ekleyerek de viskinin rengini değiştirebilmektedirler. Renk, viskinin kalite göstergesi değildir. Viski şaraba benzemez; yıllanmış viski iyidir yaklaşımı yanlıştır. Viski, şişeye girdikten sonra yıllanması biter.
Erbabı sek içer, su ile buz ile sıcak kahve ile içmek biraz sıkıntılı mevzu…
Ve bir viskisever, çılgın Türk girişimci Tayfun Akdeniz… 2002’de seyahat acentesine koyduğu isim 2022’de projeye evrilir; Urla’da satın aldığı metruk yapıyı sil baştan inşa ederek bir müze yaratır. Viski, onun için yalnızca bir içki değildir artık, yaşam tarzıdır. Hayâli gerçeği, işi, hobisi, her şeyi olur. 2025 başında viski dostlarına kapılarını açan müzede periyodik viski tadımları düzenlenirken dünya viskileri de viskiseverlerle buluşuyor. Mutlu son, aslında başlangıçtır…
İşte Türkiye’nin ilk ve tek Viski Müzesi, böyle doğar.
Viski Müzesi’nde dolaşırken sizi atmosferin nezihliği teslim almıyor sadece, bir yandan dünya viskileriyle kaynaşırken bir yandan da damıtımın tarihi, coğrafyaya göre değişen tat profilleri, dünya viskiciliğinin dönüm noktalarının hikâyeleriyle hemhâl oluyorsunuz.
Yolunuzu bir Cumartesi Urla’dan geçirin lütfen, pişman olmayacaksınız. Viskinin büyülü dünyasında kaybolmak iyi gelecektir!
Viski Müzesi’nde kâdim dostluklarda buluşmak dileğiyle…